مخمرچیست؟
مخمر شکل بسیار ریز و کوچکی از قارچ تک سلولی است که دانشمندان آنرا میکروارگانیسم می نامند. در دسته بندی های بیولوژیکی، آنها به عنوان قارچ شناخته شده و عامل اصلی تبدیل قندهای قابل تخمیر به الکل ودیگرمحصولات جانبی حاصل از تخمیر محسوب می شود. صدها نوع و گونه مختلف از مخمر وجود دارد. نام علمی نوعی از مخمر که به نام مخمر نانوایی شناخته می شود ساکارومایسس سرویزیه (Saccharomyces cerevisiae) است. این نام از چند قسمت تشکیل شده است. نام علمی ساکارو به معنی قند و مایسس به معنی گیاه قارچی است. نام گونه نیز، سرویزیه، کلمه ای رومی و به معنی الهه زراعت می باشد.

شرح مختصر فرايند توليد خميرمايه :

ملاس خام پس از دريافت در مخازن ذخيره و مواد كمكي در انبار مواد شيميايي ذخيره مي‌شوند. مواد كمكي در مخازن محلول سازي با نسبت معين با آب مخلوط شده، محلول حاصل به مخازن ذخيره جداگانه كه در ارتفاع قرار دارند پمپ شده و با توجه به برنامه توليد به بخش تخمير ارسال مي‌شوند. ملاس خام نيز در مخزن محلول‌سازي رقيق، لجن گيري و پاستوريزه شده و در مخازن ذخيره نگهداري مي‌شود و با توجه به برنامه توليد به بخش تخمير پمپ مي‌شود. شروع تخمير از يك اسلنت آزمايشگاهي بوده كه دو مرحله در آزمايشگاه كشت شده و مايه تخميري حاوي كشت خالص مخمر به صورت دو فلاسك 17 ليتري به خط توليد منتقل شده تا به فرمانتور كشت خالص تلقيح شود. فرآيند تخمير به گونه‌اي است كه محتويات فرمانتور كشت خالص (Pure Culture) پس از پايان تخمير به پيش فرمانتور (Pre Fermenter) و محتويات اين فرمانتور پس از پايان تخمير به يكي از فرمانتورهاي اصلي (Main Fermenters) تلقيح مي‌شود. محتويات اين فرمانتور پس از پايان تخمير به بخش جدايش فرستاده مي‌شود. اين مرحله از تخمير، تخمير بذر (Seed Fermentation) ناميده مي‌شود. در بخش جداسازي با استفاده از سه دستگاه نازل سپراتور سانتريفوژي و طي يك برنامه دو مرحله‌اي، مخمرها از مايع تخمير جداسازي و سپس با آب شستشو مي‌شوند. حاصل اين مرحله كرم مخمر بذر (Seed Yeast Cream) مي‌باشد كه در مخازن مربوطه در دماي پايين نگهداري مي‌شود. مرحله پاياني تخمير، تخمير تجاري يا كامرشيال (Commercial Fermentation) است كه در فرمانتورهاي اصلي انجام مي‌شود ولي تلقيح مورد استفاده بخشي از كرم بذر جداسازي شده در مرحله قبل مي‌باشد. محتويات اين فرمانتور پس از پايان تخمير به بخش جداسازي فرستاده مي‌شود. حاصل اين مرحله كرم مخمر تجاري (Commercial Yeast Cream) مي‌باشد كه در مخازن مجزا و در دماي پايين نگهداري مي‌شود تا در نوبت فيلتراسيون قرار گيرد. فرآيند تخمير در كشت خالص به صورت ناپيوسته (Batch) و در پيش تخمير، تخمير بذر و تخمير كامرشيال به صورت نيمه پيوسته (Fed Batch) بوده و مواد مغذي به صورت تدريجي به فرمانتورها ارسال مي‌شود. هواي مورد نياز جهت تخمير هوازي نيز از طرق 11 بلوور تامين مي‌شود. كرم مخمر كامرشيال (حاوي 20% ماده خشك و 80% رطوبت) به بخش فيلتراسيون پمپ مي‌شود تا در آنجا بخشي از رطوبت آن گرفته شود. حاصل اين مرحله كيك خميرمايه مي‌باشد (حاوي 32% ماده خشك و68% رطوبت). در مرحله بعد كيك خميرمايه توسط دستگاه گرانولاتور به صورت رشته‌هاي باريك درآورده شده و به خشك‌كن‌ها ريخته مي‌شوند. مرحله آخر بخش خشك‌كن‌ها مي‌باشد. در اين بخش رشته‌هاي مخمر در دراير بستر سيال (Fluidized Bed Dryer) رطوبت خود را از دست داده و خشك مي‌شوند. در حين خشك‌شدن رشته‌ها شكسته شده و به صورت گرانول‌هاي استوانه‌اي شكل در مي‌آيند. رطوبت نهايي محصول حدود 5-4% (حاوي 96-95% ماده خشك) مي‌باشد. محصول خميرمايه خشك بدست آمده بلافاصله بسته‌بندي شده و در انبار محصول (سردخانه با دماي كمتر از ºC8) نگهداري مي‌شود. به طور كلي به ازاء هر 5/4 كيلوگرم ملاس يك كيلوگرم خميرمايه خشك (حاوي 96-95% ماده‌خشك) توليد مي‌شود.