کپور نام علمی: Cyprinus carpio)
نام یک گونه از تیره کپورماهیان است. این ماهی از خانواده است که دارای ۲ جفت سبیلک، ودندان‌های حلقی با فرمول ۳٫۱٫۱–۱٫۱٫۳ یا ۳٫۲٫۱–۱٫۲٫۳ می‌باشد. کپور معمولی فلسهایی درشت و باله پشتی ممتدی دارد. تعداد فلس‌های خط جانبی در این ماهی ۳۲–۳۰ عدد می‌باشد. دهان آن کشویی بوده و قابل بیرون زدن است. کپور معمولی در حوضه‌های دریای خزر، رودخانه تجن و تمام حوضه‌های آبریز ایران پراکنش دارد. حداکثر طول در این ماهی ۱۵۰ و میانگین ۳۸ سانتی‌متر است. بدن این ماهی تا حدی دراز است و طول ۳ برابر ارتفاع می‌باشد. سر ماهی بزرگ و پوزه کند است. باله مخرجی کوتاهی دارد. در باله پشتی ۳ تا ۴ خار سخت و ۱۵(۱۶) تا ۲۱(۲۲) شعاع نرم و شاخه شاخه وجود دارد. در باله مخرجی نیز ۳ خار سخت و ۵ یا ۶ شعاع نرم شاخه شاخه دیده می‌شود.
این ماهی همه چیز خوار بوده و از موجودات ریز بستر آب، کرمها، سخت‌پوستان، نوزاد حشرات، لاشه حیوانات، تخم ماهیان و حتی نوزادان خود را مصرف می‌کنند.
در دمای کمتر از ۷ درجه سانتیگراد به صورت دسته جمعی به خواب زمستانی فرومی‌روند. در آب شیرین به سر برده و آب‌های گرم، آرام و پوشیده از گیاه را دوست دارد.
در میان کپور ماهیان می‌توان ۴ نوع آن را بر حسب قرار گرفتن فلس‌ها بر روی بدن از یکدیگر تشخیص داد: ۱)کپور فلس‌دار: که دارای بدنی کاملاً پوشیده از فلس است. ۲) کپور آئینه‌ای: که دارای فلس‌های آئینه‌ای شکل و نا مرتب است. ۳)کپور فلس یک ردیفی: که دارای یک ردیف فلس در امتداد خط جانبی بوده و همگی آن‌ها به یک اندازه‌اند. ۴) کپور چرمی یا برهنه: که فاقد فلس یا دارای تعداد کمی فلس است. عمر این ماهی تا ۴۵–۵۰ سال گزارش شده و نمونه‌هایی از آن تا ۳۰ کیلوگرم وزن می‌توانند داشته باشند
گونه‌های پرورش‌داده‌شده و رنگارنگ به نام کپور گلگون (کوی) معروفند.
برخی از جنس‌ها و گونه‌هایی که در ایران یافت می‌شوند
جنس: Carassius گونه: C.auratus نام محلی: سیم کپور – نام فارسی: کاراس
جنس: Abramis گونه: A.brama orientalis نام محلی: سیم برگ – نام فارسی: سیم
جنس: Aspius گونه: A.aspius نام محلی: ماش – نام فارسی: ماش‌ماهی
جنس: Barbus گونه: B.mursa نام محلی: قره بالیخ – نام فارسی: باربوس
جنس: Varicorhinus گونه: V.Dapoeta نام محلی: زردپر
جنس: Cyprinus گونه: C.carpio نام محلی: کپور – نام فارسی: کپور معمولی
جنس: Ctenopharyngoden گونه: C.idella نام فارسی: کپور علفخوار (آمور)
جنس: Hypophthalmichthys گونه: H.molitrix نام محلی: آزاد – نام فارسی: کپور نقره‌ای (فیتوفاگ)
جنس: Aristiehthys گونه: A.nobilis نام محلی: سرگنده – نام فارسی: سرگنده
تغذیه
پرورش کپور
پرورش ماهی از نزدیک ۱۴۰۰ سال پیش از میلاد از کشور چین آغاز شد و در ایران نیز در استانهای جنوبی کشور (مانند خوزستان) این ماهی پرورش داده می‌شود.
اخیراً در ایران برای حمایت از گونه‌های مولد این ماهی کمپینی بنام ماهیگیران «بگیر و رها کن» ایجاد شده که کپورگیری ورزشی نام دارد
موفقیت پرورش کپور ماهیان پرورش متراکم است. در پرورش متراکم کپور ماهیان از حداقل امکانات حداکثر بهره‌برداری انجام می‌شود چون کپورماهیان ماهیان گرم ابی هستند و تغذیه نرمال کپورماهیان بین 18 تا 25 درجه سانتیگراد است پرورش کپورماهیان در مناطق سردسیر توجیه ندارد ولی در مناطق گرمسیر جهان که دمای اب گرم است پرورش متراکم مرسوم است و در ایران نیز مناطق گرمسیر ودارای شرایط پرورش متراکم کپور ماهیان زیاد است.
شركت فن آوران دریا شركت سهامی خاص تولید كننده پودر ماهی درجه یک در کشور می باشد.
منابع
- پرورش کپور به کمک تکنولوژی EM
- ستاری، مسعود، ۱۳۸۲، ماهی شناسی(۲)(سیستماتیک)، انتشارات حق‌شناس.
- عسگری، رضا، ۱۳۸۴، مروری بر ماهی‌شناسی سیستماتیک، انتشارات نقش مهر.
- وثوقی، غلامحسین، مستجیر، بهزاد، ۱۳۸۱، ماهیان آب شیرین، انتشارات دانشگاه تهران.
- ماهنامه ترویجی سبزینه شماره هفتم و هشتم